Kolejnym po wykonaniu fundamentów etapem prac budowlanych jest wzniesienie ścian fundamentowych. Jest to element konstrukcyjny domu, który stanowi połączenie ław fundamentowych ze ścianami nadziemia. To za pośrednictwem ścian fundamentowych są przenoszone na fundamenty ciężary ścian właściwych, stropów, dachu a także wszelkich obciążeń oddziałujących na dom, a spowodowanych przez śnieg czy wiatr. Najważniejsze, aby ściany fundamentowe zostały zbudowane z materiałów bardzo wytrzymałych, mrozoodpornych i o niskiej nasiąkliwości.
OIgólne zasady stawiania ścian fundamentowych są zbliżone do budowy ścian nadziemia. tym bardziej, że to grubość ścian nadziemia właśnie będzie wyznaczać nam grubość ścian fundamentowych. przy wznoszeniu ścian dwuwarstwowych i szkieletowych, grubość ścian fundamentowych wyniesie około 25 cm. inaczej wygląda sprawa, gdy nadziemie będzie zbudowane trójwarstwowo, co wymaga solidnego podparcia, o szerokości nawet 50 cm i więcej. ściany takie wykonuje się przeciętnie na wysokość do 50 cm nad poziom terenu.
Ściany fundamentowe, ze względu na zastosowany rodzaj materiału do ich budowy, mogą być dwojakiego rodzaju monolityczne lub murowane, przy czym budując dom podpiwniczony lepiej zastosować rozwiązanie ze ścianami monolitycznymi, gdyż murowane mogłyby okazać się zbyt słabe.
Ze względu na sposób budowy, ściany fundamentowe można podzielić na jednorodne czyli zbudowane na całej grubości z jednego materiału lub warstwowe czyli budowane z ociepleniem. Drugie rozwiązanie stosuje się zazwyczaj w domach podpiwniczonych. W przypadku zaś domów niepodpiwniczonych, wystarczy pod podłogą ułożyć termoizolację, co jest rozwiązaniem łatwiejszym i wygodniejszym do wykonania, a jedynym miejscem szczególnej uwagi jest styk tej izolacji ze ściana fundamentową.
Są to ściany jednorodne, wylewane z betonu klas C12/15 do C20/25 lub też droższego betonu wodoszczelnego, o mniejszej nasiąkliwości. Z kolei ściany monolityczne można podzielić ze względu na technikę wykonania, a więc czy są to ściany z betonu czy żelbetonu. W przeciętnym budownictwie jednorodzinnym obciążenia nie są aż tak duże, aby wymagały dodatkowego wzmocnienia w postaci betonu zbrojonego czyli żelbetonu. Dodatkowo stosuje się takie rozwiązanie bez zbrojenia, ponieważ zbroi się same ściany piwnic. Dodatkowo beton lepiej sprawdzi się gdy budujemy na gruntach niejednorodnych lub o wysokim poziomie wód gruntowych. Mimo wszystkich zalet betonu, budowanie z niego ścian fundamentowych jest dość czasochłonne i uciążliwe, chociażby ze względu na potrzebę zrobienia deskowania, a potem jego demontażu. Dodatkowo, nie jest to rozwiązanie tanie.
Najpopularniejszym materiałem, z którego buduje się ściany fundamentowe murowane, są bloczki betonowe lub z keramzytobetonu. Spotyka się jednak również ściany fundamentowe murowane z cegieł ceramicznych, silikatowych, a nawet z kamieni. Ogólną zasadą przy wyborze materiału do murowania tych ścian jest to, że muszą one być pełne, aby miały jak najmniejszą nasiąkliwość do wewnątrz oraz wystarczającą wytrzymałość. Dodatkowo część podziemną, dla wzmocnienia konstrukcji, muruje się przy wykorzystaniu zaprawy cementowej.
Z cegły ceramicznej można wykonać ścianę o grubości jednej, półtora lub dwóch cegieł, czyli odpowiednio Łazienki 38 lub 51 cm licząc z grubością spoiny. Należy przy tym zachować przesunięcie w kolejnych warstwach, o minimum jedna czwartą długości. Wadą tego rozwiązania jest praco i kapitałochłonność.
Z bloczków betonowych z kolei muruje się ściany o grubości od 20 cm wzwyż. Zaletą bloczków jest możliwość ich układania na dowolnym bloku, również z zachowaniem przesunięcia, ale o pół elementu. Wadą tego rozwiązania jest bardzo duży ciężar bloczka, około 30 kg, ale jest to najpopularniejsze rozwiązanie stosowane w budownictwie jednorodzinnym. Podobnym rozwiązaniem jest zastosowanie bloczków z keramzytobetonu, które cechuje mniejsza niż betonowych nasiąkliwość, a jednocześnie ważą od dziesięciu do kilkunastu kilogramów mniej, więc są łatwiejsze w układaniu.
Stosowanym rozwiązaniem podobnym do bloczków betonowych lub keramzytobetonowych są pustaki zasypowe wytwarzane z tych materiałów. Mają duże otwory, które uzupełnia się betonem klasy C 12/15. Można je dodatkowo zazbroić, umieszczając w otworach pręty zbrojeniowe. Ściany fundamentowe z takich pustaków są bardzo wytrzymałe zarówno na ściskanie, jak i obciążenia boczne, a dodatkowo są mrozoodporne i mają niewielką nasiąkliwość.
Najrzadszą formą ścian fundamentowych jest układanie ich z kamieni. Jest to zadanie bardzo pracochłonne i przysparza trudności w dalszych etapach prac, jak chociażby na etapie kładzenia izolacji na takiej ścianie.
Ponieważ fundamenty i ściany fundamentowe to jedna z najważniejszych części domu, która stanowi podstawę całej konstrukcji i przenosi obciążenia z nadziemnych części budynku na grunt, wybór materiału do ich budowy powinien być dobrze przemyślany.
Zawsze trzeba znaleźć rozwiązanie wypośrodkowane maksimum korzyści przy relatywnie małych nakładach finansowych.
Jeszcze trochę o kosztach związanych ze stawianiem ścian fundamentowych oraz tym, co na te koszty wpływa. Przede wszystkim, niezależnie od wybranej metody budowania ścian, jest to wielkość domu, a co za tym idzie ilość i rozległość fundamentów do wybudowania. Jeśli zdecydowaliśmy się na ściany monolityczne, głównym kosztem będzie robocizna, a także zakup drewna na deskowanie szalunku. Nie bez znaczenia jest również odległość cementowni od placu budowy im większa ta odległość, tym większy koszt transportu betonu na miejsce budowy.
Tanim rozwiązaniem są bloczki betonowe, ponieważ zarówno koszt materiału jak i robocizny jest relatywnie niewielki. Możemy jednak napotkać na problemy związane z trudnościami w dopasowaniu wielkości bloczków do naszego projektu.
Przed wykonaniem termo i hydroizolacji gotowych ścian warto pamiętać o wykonaniu wszelkich otworów, wgłębień i rowków na późniejsze przyłącza wody, prądu czy gazu i kanalizacji.
Ostatnim etapem budowy ścian fundamentowych jest ich zasypanie. Należy je wykonać najwcześniej po wybudowaniu stropu nad piwnicą.